برخی دیدگا های دیگر درباره بامیان مرکز هزاره جات  :-      بامیان درافغانستان مرکزی < هزاره جات > ، تقریبا به مسافت 231 کیلومتر در شمال غرب کابل و در قلب کوه هندوکش، درارتفاع 2500 متری موقعیت دارد. با میان دربندا هش بنام < بامیکان> ودر قرن پنجم قبل از میلاد بنام < فان – یانگ > و درسال632 میلا دی < فان – ین – نا > یاد شده است.در اوا ئیل قرن اول میلا دی با به قدرت رسید ن کو شا نی ها بامیان حیثیت مرکز دین بو دا ئی را پیدا نمودکه در این امپراتوری بزرگ ، بامیان و تندیسهای بودا ، سمبول یا نماد این عظمت تاریخی بود. پس از دوره کوشانی ها و یفتلی ها - تنی چند بنام شیران با میان که از احفاد کوشانی ویفتلی بودند در بامیان و حوا شی آن حکو مت میر اندند حکمر وائی این سلسله قبل از اسلام و مدت ها بعد از آن نیز اد ا مه یافته است. حکمرا نی شیران بامیان توسط غز نویان ساقط وبعد از آن غوری ها شنسبی ها – خوارزمی ها در با میان حکو مت کر دند با شکست خوارزم شاه شهر غلغله توسط لشکر چنگیز خان تخر یب وبه بامیان آ سیب زیا دی وارد گشت.بامیان روی معبر کا روان رو قدیم میان بلخ و پیشاور بنا م راه معر وف ابر یشم قرار گر فته بود. پیکره های عظیم بودا - معا بد منقوش و چند ین هزارسموچ بامیان را از نظر آئین و هنر بودائی مشهور سا خت. این شهربرای بیش از هفت قرن ـ از قرن دوم میلادی تا دخول لشکر اسلامی در قرن نهم میلادی درآن ، یکی از بزرگترین مراکز بودایی در شرق محسوب میگردید. بامیان درمحل تلاقی تمدن های ایرانی، یونانی، بودایی، هندو و اسلامی واقع شده و میراث فرهنگی آن آمیزه ای ارزشمند از تاثیر این تمدن ها و فرهنگ هاست. ، فصل بسیار با ارزش و مهمی را در تاریخ حوزه تمدنی ما و در مجموعی جهان می سازند. یک بخشی عمده از میراثهای تاریخی و فرهنگی افغانستان را آثار باستانی قبل از اسلام تشکیل میدهد که ازخصوصیات کاملا استثنایی برخورداربوده اند.  بامیان در آن دوران تاریخی، منحیث با اهمیت ترین مرکز تقاطع تمدن ها و جریانهای متفاوت فرهنگی و به مثابه شاهراهی انتقال ، و داد و ستد دست آورد های فرهنگی ملل مختلف جهان شناخته شده است. بازرگانان ، سیاحان و هنرمندان از چین ، هند ، آسیای مرکزی و اروپا با استفاده از راه ابریشم ، دراین حوزه باستانی رفت و آمد داشتند،.هیوان تسانگ زایر چینائی که در نیمة اول قرن هفتم میلادی از بامیان دیدن کرده است از هیکل بزرگ دراز افتاده بودائی یادآوری نموده است . گرچه امپراتوری کوشانی ها در 220 میلادی در شمال هندوکش ازهم پاشید اما کوشانیها تا سال 425 میلادی در جنوب هندوکش به فرمانروائی خود ادامه دادند .

ازنظر تاریخی ، آیین بودائی حداقل ???? سال قبل از حمله مغول ها به خراسان و افغانستان امروز بطور وسیع در جنوب هندوکش حاکم بود ، به گونه ای که این آیین ، سالانه هزاران زائر چینی را به بامیان می کشانید . معابد متعدد درآن موجود بوده و درآنها هزاران راهب به اخذ تعلیمات بودائی مصروف بودند. در سخره های عمودی و افقی کوه های شمال شرقی بامیان مجسمه های بودا را به بلندی 140 تا 150 فت کنده اند. این مجسمه بزرگ طلائی میباشد که درهنگام طلوع آفتاب شعاع آن بهر طرف نشر میگردد. به فاصله 12 لی ( یک لی مساوی نیم ورست و یک ورست مساوی10،67 کیلومتر) در شرق شهر بامیان هیکل خوابیدة بودا را درمعبد بزرگی مشاهده میشود که با (نیروا نا) یعنی به مقام ابدیت فرومیرود. این هیکل یکهزارفت طول دارد و شاه مملکت هرسال در جشن آزادی جمله دارائی منقول خود و خاندان خود را به شمول آنچه در خزانه دارد می آورد وآنرا به نام وی قربانی میکند.. کار ساختمان دو پیکره بزرگ در قرن دوم میلادی به هدایت کنشکای کبیر آغاز گردید و احتمالا در اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم به پایان رسیده باشد. مغاره های حفرشده در دل کوه ها ، محل بود و باش هزاران راهب بودایی را تشکیل میدادند و همچنان بحیث مهمانخانه برای مسافران ، بازرگانان ، و زائرین این مرکز بودایی ، مورد استفاده قرار میگرفتند. این مغاره ها مملو از نقاشی های مختلف بودند که همزمان با تراش پیکره ها بحیث یک مجموعه یی بهم پیوسته حفر شده بودند. آنها به طول یک مایل ، قسمت شرقی و غربی ، یعنی دو مجسمه بزرگ را با هم وصل میکردند.این وادی را میتوان به سه بخش تقسیم نمود. بخش غربی جایی که مجسمه بزرگ 53 متری قرار دارد و بیشترین بخش مغاره های منقوش را در بر میگرفت ، بخش مرکزی که یک پیکره نسبتا کوچک ( احتمالا در حالت نشسته ) نیز تراشیده شده بود و تعداد زیادی از مغاره ها را در بر میگرفت، و بخش شرقی واد ی که دارای مجسمه بزرگ 38 متری بودا بوده است. برعلاوه این دو مجسمة بزرگ ، مجسمة دیگری هم بفاصله هزار قدم دورتر بشکل خوابیده موجود بود. در حدود یکهزارو هشتصد سال قبل، کاروانهای تجارتی زیادی از آسیا و اروپا به قصد مسافرت به چین ازطریق بامیان عبورمینمودند.این جاده در عصر شاهان کوشانی رونق زیادی کسب نمود. شمار زیادی از زائرین چین نیزازین راه عبور میکردند. آنها به هند یعنی جائیکه بودا بیش از دو هزار سال قبل در آنجا متولد گردیده بود سفر میکردند. بودیسم در قرن سوم پیش از میلاد توسط راهبان بودائی به نواحی جنوب کوه های هندوکش عرضه شده بود . با توجه به سکه های قدیمی پیدا شده در بامیان ، نقاشی های روی دیوار های معابد اطراف تندیس های بودا ، نقاشی های به جا مانده از زمان آخرین شاهان کوشانی و همچنین شکل فزیکی تندیس ها ، می توان چنین نتیجه گرفت که ساکنان این منطقه تا حدود 2300 سال پیش دارای همان قیافه و ترکیب فیزیکی چهره بوده اند که هزاره های امروز هستند . بدین ترتیب چهره مغولی ساکنان مردم هزاره افغانستان را مدت ها پیش از حمله چنگیز خان و امیر تیمور ، جستجو کرد ، مدت ها پیش از ظهورمغل ها ، ساکنان هزاره جات امروز در معرض تآثیرات اقوام قدیمی مغل ها و ترک با ویژه گی های فزیکی شبیه مغل ها و ترک  قرار گرفتند . برجسته کاری های مرمرین  ،  آثار سنگی بودایی متعلق به ماقبل تاریخ، برنزهای رومی، مسکوکات دوره های مختلف، مجسمه های قبل از میلاد، بخشی از آثار موزیم ملی کابل را که از بامیانبدی آمده  تشکیل می دادند. که نشان دهنده رواج وسیع آئین بودائی در ین ساحه  وبخصوص در بامیان میباشد .

                               آئین بودایی در ایجاد وشکل دهی تاریخ تمدنی شرق وافغانستان دارای  جایگاه بلند وماندگار است .

برای تامین وحدت ملی باید اقوام کشوربه تفاهم جمعی ، منافع ملی ازطریق مشارکت آگاهانه و عادلانه درمسائل سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی برسند تا برای تحقق اهداف مشترک وتامین منافع جمعی درچوکات حاکمیت سیاسی واحد ،تشریک مساعی نمایند. ایجاد حس اعتماد وهمبستگی ملی و تحقق وحدت ملی درافغانستان ، با همآهنگی واختلاط ارزشهای فرهنگی , تاریخی و اعتقادی اقوام ، که منافع جمعی آنان از طریق ، تفاهم " ارگانیکی" بر پایه فرهنگ پلورالیستی ، باید  در چوکات حاکمیت سیاسی واحد امکان پذیر گردد.  قرار است درطی یکسا ل و چند ماه آینده انتخابات ریاست جمهوری و چند ماه بعد ازآن انتخابات پارلمانی در افغانستان برگزارگردد. درحالیکه تنی چند از شخصیت های سیاسی خود ها را به مقام ریاست جمهوری کاندید و ازحالا بشکل مقدماتی  فعالیت های تبلغاتی را آغاز نموده اند . اما تا هنوز هیچ یک از رهبران و نخبگان سیاسی مردم هزاره  خود ها را به این مقام کاندید ننموده ولی جامعه هزاره به حد لازم بلوغ سیاسی و عزم ملی  رسیده اند وبی توجهی وکم کاری حکومت کنونی را در طی تقریبا  هفت سال اخیر بخوبی درک کرده  واز آن کمک های میلیارد ها دالری جامعه جهانی حد اقل بازسازی تا هنوز  درمناطق هزاره جات صورت نگرفته است که مردم هزاره جات آنرا لمس میکردند . رهبران دولت کنونی  صرف باشعارها و تبلغات دلخوش کننده این مردم را  امید وار و مصروف ساخته و کدام کارعملی درین ساحه انجام نداده  است . جامعه هزاره دیگر فریب کاندیدان مقام ریاست جمهوری و بخصوص آقای کرزی را نخواهد خورد . درین انتخابات دیدگاه ها و تقاضا های مبرم – ضروری و حیاتی زیر را مردم هزاره جات در بد ل  پشتیبانی مشروط  از تمامی کاندیدان و بخصوص آقای کرزی پیش از برگزاری انتخابات به ایشان پیشکش وارایه میدارند تا درطی مدت یکسال و چند ماه باقیمانده دوره کاری خویش  آقای کرزی  به آن عمل نمایند . -اول - معضله کوچی ها باید بصورت دایمی و همیشگی حل و فصل و به این مشکل زخم نا سور مانند برای همیشه خاتمه داده شود.- دوم – در تطبیق پروژه شاهراه آسیا ئی کابل – هرات از طریق هزاره جات  تعلل  و کارشکنی های مقامات دولتی  بطور قاطع بدون سیا ست بازی ها ی قومی  برطرف  و هرچه زود تر اسفلتکاری این سرک از طریق بامیان بطرف کابل نیز آغاز و پیشبرد سریع کار احداث شاهراه را شخصا آقای کرزی زیرنظرمستقیم  خود قرار دهد.- سوم- آقای کرزی تمام ولایات جدید پشنهادی مناطق هزاره جات  و بخصوص ولایات جدید پشنهادی- جاغوری – بهسود  - پنجاب – را  منظور  و  تشکیل نموده تا این ولایات جدید مناطق هزاره جات درکنار ولایات بامیان و دایکندی فعالیت خود ها رادر سطح تشکیلات اداری  ولایات جدید آغاز نمایند .چهارم :-برای باز سازی ولایات کشور بخصوص مناطق هزاره جات عدالت و برابری در تقسیم بودجه انکشافی آنان از طرف دولت در نظر گرفته شود.وبرای بازسازی  ولایات بامیا ن و دایکندی توجه بیشتر از گذشته جلب و در اکمالات ارگانهای دولتی در همه امور ایشان اقدام  و ایندو ولایت را به ولایات درجه اول از لحاظ تشکیلا ت اداری دولتی ارتقا دهند.  پنجم :- قرار احصائیه موجود حضور تحصیلکردگان جامعه هزاره در ادارات – موسسا ت و شعبات  اجتماعی –فرهنگی و اقتصادی دولت کنونی به تناسب حضورتحصیلکردگان دیگر اقوام درپائین ترین فیصدی قرار دارد که 2 % را تکمیل  کرده نمیتواند.آقای کرزی باید سهم و حضور جامعه هزاره را درشعبات دولت مطابق  به احصا ئیه ملل متحد ومتناسب به تعدادنفوس و شعاع وجودی  شان که مردم هزاره  سومین  قوم در افغانستان میباشد تامین نماید . با تحقق این پنج خواست و تقاضای برحق و عادلانه جامعه محروم هزاره آقای کرزی بالای رآی و پشتیبانی مردم هزاره درانتخابات ریاست جمهوری آیند ه حساب نماید در غیر آن هر کاندید دیگری که به این خواست قانونی مردم هزاره لبیک گوید  مردم هزاره درین مورد آمادگی صادقانه دارند تابا ایشان تفاهم نمایند .

نتیجه گیری   :-

  یکی از مورخان جهان میگوید :- مردم یک کشورتا تاریخ خود را نشناسد، نمی‌تواند تشخیص دهد که در کجا ایستاده هستند. تاریخ هرکشوربخشی ازهویت مردم آن سرزمین رامیسازد. درباره معرفی وشناخت ازقدامت تاریخی و هویت اتنیکی جامعه هزاره کتاب های متعدد  تاریخی و تحقیقی ومقالات  فراوانی از جا نب مورخان داخلی وخارجی تالیف و نگارش یافته است و براساس اسناد تاریخی وباستانی و تحقیقات علمی جامعه شناسی دانشمندان مذکور سرزمین هزاره جات وطن اجدادی و نیاکان  مردم هزاره درطی مدت بیش ازسه هزار سا ل بوده  که آثار باستانی بامیان آنرا  به ثبوت میرساند و بنا بر تحقیقات انجام شده جامعه شناسان داخلی و خارجی هویت اتنیکی و نژادی جامعه هزاره ثابت گردیده است که این مردم  مخلوطی از نژاد مغل و ترک اند که این علایم و نشانه ها را میتوان در لهجه فارسی هزاره گی مشاهده نمود . نظریات مغرضانه برخیها  در باره اینکه مردم هزاره را از بقایای لشکر چنگیز میدانند بدو دلیل تاریخی مردود شناخته میشود  اول :- بقول غلام محمد غبار:- چنگیز خان نمیخواست درین سرزمین ساکن شود ومیخواست بعد از تخریب شهرغلغلهء بامیان به مرکزاصلی خویش بر گردد . درحالیکه کوشانی ها دربامیان ،همراه با مردم این سرزمین به تشکیل دولت پرداخته وباعث عظمت بامیان باستان شدند. نیاکان مردم هزاره چنان آثاردرخشان  تاریخی و باستانی را به جا گذاشته اند که هر گونه شک وتردیدی را ازمیان برداشته است.درین مقاله سعی گردیده تا در باره هویت تاریخی و اتنیکی مردم هزاره جات کتاب های تاریخی جداگانه ویا  در بخشی از کتاب های تاریخ عمومی افغانستان در مجلات– روزنامه ها و در یک و نیم  دهه اخیردررسانهای انترنتی داخلی و بیرون مرزی کشور نوشته ها و نظریات  مورخان و نویسندگان مشهور داخلی و خا رجی چاپ و نشر شده .که درباره قدامت تاریخی سرزمین هزاره جات و هویت اتنیکی و منشا نژادی جامعه هزاره نظریه های  تحقیقی و کار شناسانه ارایه نموده  تذکر رفته است . و همچنان  دانشمندان خارجی نیز کتا بهای تاریخی و مقالات تحقیقی فراوانی را نوشته است . اکثرمورخان داخلی و خارجی معتقد ند که هزاره‏ها یکی از اقوام قدیمی و مخلوطی از نژاد ترک و مغل افغانستان‌اند و هزاره جات ، ازگذشته های خیلیها دور و چندین هزار سا ل قبل زادگاه اصلی و آبائی مردم هزاره‏ بوده است.هم چنان  چندین خواسته و د رخواست مشروط  جامعه هزاره از کاندیدان ریاست جمهوری و بخصوص آقای کرزی نیز  نگارش یافته اند  .

 منابع :-

سایت سمنگان زیرعنوان نام افغانستان چگونه و از چه زمانی بر کشورما گذاشته شد؟ نویسنده:- رمضان علی رحیمی .

سایت کا تب هزاره  زیرعنوان برگی از تاریخ ترک هزاره نویسنده:-  پروفیسور عنایت الله شهرانی .

سایت  آریانانت  زیرعنوان ساختار قومی و نهادهای سیاسی- اجتماعی مردم هزاره نویسنده:- صاحب این قلم.

سایت آریائی زیرعنوان هزاره جات یا هزارستان ازدیدگاه  ونظر مورخین نویسنده:- صاحب این قلم   .

 سایت مشعل زیرعنوان سیاستها وتاریخ معاصر هزاره ها نوشته:- ظاهر دقیق .

سایت سمنگان زیرعنوان به بهانه روز جهانی موزیم ونود سالگی موزیم افغانستان:- از  بی بی سی  .

یادداشت های صاحب این قلم .   8 - ماه - جون  - سال -  2008- میلادی.